Brussel Leefmilieu
Leefmilieu Brussel brengt publieke groene ruimtes nog beter in kaart
Geen deugdelijk beleid zonder deugdelijke data. Daarom zet ook Leefmilieu Brussel, de milieu- en energieadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, steeds sterker in op het bewaken en verbeteren van zijn datakwaliteit. Met technische ondersteuning van IT-partner Nordend slaagde de overheidsinstelling erin om haar databank van publieke groene ruimtes weer helemaal op punt te zetten. “Op dit vernieuwde fundament kunnen we nu verder bouwen”, zegt Mathias Engelbeen, Coördinator van milieugegevens bij de afdeling Groene RuimtenGIS Developer bij het Departement Biodiversiteit en Territoriale Kennis.
Mathias Engelbeen is een van de ruim 1.300 medewerkers van Leefmilieu Brussel. Samen met zijn collega’s zet hij zich elke dag opnieuw in om het hoofdstedelijk gewest meer veerkracht te geven tegen de klimaatverandering en de overgang te versnellen naar een meer ecologische samenleving. “Het belang van groene ruimte valt daarbij uiteraard niet te onderschatten”, merkt hij op. “Wij brengen al die ruimte weliswaar mee in kaart, maar zijn er daarom niet noodzakelijk ook de beheerders van. Een groot deel valt onder de bevoegdheid van de Brusselse gemeenten en andere regionale overheidsdiensten zoals Brussel Mobiliteit.”
“Voor ons was het niet alleen belangrijk om onze database structureel te verbeteren, we wilden die ook kunnen onderhouden en doorontwikkelen met het oog op de toekomst. Daarom was het een goede zaak dat ook een partij als Nordend mee in het bestek zat.”
Transversale aanpak
Dat laatste verklaart meteen ook de noodzaak om buiten de hokjes van de eigen organisatie te denken en ook externe partners bij de eigen werking te betrekken. Temeer omdat die organisatie instaat voor het uitstippelen, voorbereiden en uitvoeren van het gewestelijk beleid op alle gebieden die met het leefmilieu te maken hebben. “Zo verzamelen, verwerken en beheren wij niet enkel gegevens over groene ruimten, natuurgebieden en diversiteit, maar bijvoorbeeld ook over geluid, bodemvervuiling en water.”
Al die geodata zit vandaag opgeslagen in één grote PostGIS-databank. Specifiek om de data over de publieke groene ruimtes in het Brusselse gewest beter te kunnen beheren, besloot Leefmilieu Brussel een nieuw datamodel te ontwikkelen. Voor technische ondersteuning klopte ze aan bij de FME-ontwikkelaar Nordend. Die had voor deze overheidsopdracht de krachten gebundeld met het Brusselse studiebureau BRAT. “Dat consortium was als beste kandidaat uit onze openbare aanbesteding tevoorschijn gekomen”, verklaart Mathias Engelbeen. “We hebben het gekozen omwille van de bewezen technische expertise in combinatie met het degelijke stedenbouwkundig advies.”
Kwaliteit voorop
“Voor ons was het niet alleen belangrijk om onze database structureel te verbeteren, we wilden die ook kunnen onderhouden en doorontwikkelen met het oog op de toekomst”, vervolgt de GIS-ontwikkelaar. “Daarom was het een goede zaak dat ook een partij als Nordend mee in het bestek zat. Het was van meet af aan een vraag van ons om ook alle nodige technische ondersteuning aan te leveren.”
Daarbij hamert hij nog maar eens op het belang van kwaliteit bij het beheer van geodata. “We willen onze gegevens goed kunnen updaten. We willen ook met de juiste attributen werken. En we willen een duidelijk zicht hebben op welke gegevens we eventueel kunnen combineren om optimaal informatie te genereren over onze groene ruimtes.” Die kwaliteit verzekeren bij een centrale databank is niet evident, want onvermijdelijk is die altijd gekoppeld aan allerlei beperkingen en verplichtingen, zo leert de ervaring. “Er zijn nu eenmaal bepaalde zaken waar je rekening mee moet houden als je bijvoorbeeld van een testfase naar een productiefase wilt gaan. Zaken die een IT-dienst doorgaans wel verwacht in het kader van ‘deployment management’, maar die je aan het begin van je project toch heel goed moet incalculeren. En waarvoor je ook maar beter de nodige expertise kan voorzien.”
“We hebben voor het consortium van Nordend en BRAT gekozen omwille van de bewezen technische expertise in combinatie met het degelijke stedenbouwkundig advies.”
Nieuw datamodel
Met Nordend doet Leefmilieu Brussel voor dit project beroep op een ervaren specialist in FME-ontwikkeling in huis. Naast die ETL-oplossing voor data-integratie, -transformatie en -analyse, ontwikkeld door Safe Software, maakt Nordend ook graag gebruik van PostGIS, QGIS en andere opensource-platformen om processen te optimaliseren. Zo zette het bedrijf, na een analyse van de bestaande geodata, een nieuw datamodel op in PostGIS, samen met een QGIS-omgeving waarin Leefmilieu Brussel het nieuwe model makkelijk kan onderhouden. Daarvoor creëerde Nordend formulieren die ook toelaten om relaties tussen objecten te leggen.
In een vervolgopdracht breidde Nordend dat nieuwe datamodel in PostGIS verder uit voor alle groene ruimtes die toegankelijk zijn voor het publiek. Die uitbreiding bleek ingrijpend genoeg om verschillende extra stakeholders via workshops bij die tweede fase van het project te betrekken. “Die stakeholders hadden vaak ook weer een eigen visie op de groene ruimtes”, herinnert Mathias Engelbeen zich. “Om ook hun noden te omvatten, moesten we het initiële datamodel wel uitbreiden.” Eén zo’n behoefte was het aanleveren van een methode waarmee externe partners, zoals de 19 Brusselse gemeenten of Brussel Mobiliteit, wijzigingen in de data konden doorgeven.
Data actualiseren
Leefmilieu Brussel beschikte weliswaar al sinds 1998 over een database van publiek toegankelijke groene ruimtes. Alleen waren die basisgegevens sindsdien nog maar één keer ernstig bijgewerkt, in 2008. In 2022 was de bestaande definitie van een groene ruimte daarom dringend aan vernieuwing toe. Een middenberm, bijvoorbeeld, of een speelplein vol tegels geldt vandaag niet langer als een groene ruimte. Die nieuwe definitie legde Leefmilieu Brussel vast in nauwe samenwerking met studiebureau BRAT.
“Uiteindelijk hebben we een nieuwe dataset gemaakt op basis van de oude. Daarbij hebben we FME gebruikt om ons datamodel te converteren. Tegelijk hebben we met diezelfde FME-tools ook een workflow gemaakt waarmee we onze dataset voortaan automatisch kunnen updaten. Zo vermijden we dat we opnieuw in het scenario belanden dat onze data niet langer up-to-date zijn. Nu die data meer dan ooit het beleid en de communicatie van het Brussels gewest ondersteunen, kunnen we ons zoiets echt niet langer permitteren”, besluit Mathias Engelbeen.
Uitdagingen
- Nood aan nieuwe definitie voor groene ruimtes
- Nood om bestaande data aan te passen aan nieuwe definitie, met mogelijkheid om terug te grijpen naar oude waardes voor statistieken.
- Nood om geometrie en attributen van groene ruimtes aan te passen
Resultaten
- Duidelijke definitie voor groene ruimtes
- Data bepalen hoeveel groene ruimte er is
- Gebruiker kan zelf geometrie en attributen van groene ruimte wijzigen via formulieren
- Data als input voor beleid
Oplossingen
- FME voor conversie van datamodel
- Formulieren in QGIS om attributen en geometrie te wijzigen
- Opslag van data in PostGIS-database
Technologieën
- FME Form
- QGIS (inclusief formulieren)
- PostGIS
