GIS
Wat is een GIS?
GIS of Geografische informatiesystemen zijn krachtige rekenhulpmiddelen voor het beheren, analyseren en visualiseren van ruimtelijke gegevens en bijbehorende attributen. Ze stellen gebruikers in staat om informatie met betrekking tot geografische locaties te onderzoeken en te verwerken, en bieden zo een platform voor diepere inzichten in patronen, verbanden en trends.
De sleutelterm hier is ‘geografisch’, wat impliceert dat de gegevens (of op zijn minst een deel ervan) ruimtelijk zijn. Met andere woorden, gegevens die op een of andere manier zijn gekoppeld aan locaties op aarde. In wezen maakt een GIS een veel complexere analyse mogelijk dan wat we normaal kunnen waarnemen op een statische kaart.
Hoe een GIS werkt
De kracht van een GIS schuilt in het vermogen om gegevens te koppelen aan een fysieke locatie en die gegevens vervolgens zodanig in lagen onder te verdelen dat het gemakkelijker wordt om de verbanden en relaties tussen verschillende soorten informatie te begrijpen. In een GIS worden geografische gegevens vaak ingedeeld in twee soorten:
- Ruimtelijke gegevens (of geografische gegevens): Deze gegevens vertegenwoordigen de fysieke locatie en de vorm van geografische elementen. Ze worden vaak opgeslagen als coördinaten en topologische kenmerken en kunnen informatie bevatten over fysieke locaties zoals rivieren, wegen, steden enz.
- Attribuutgegevens (of niet-geografische gegevens): Dit is de informatie die toegevoegd wordt aan de ruimtelijke gegevens. Attribuutgegevens bieden meer details over de geografische elementen, zoals de bevolking van een stad, de naam van een rivier, de temperatuur in een regio enz.
Deze twee soorten gegevens werken samen in een GIS om gedetailleerde informatie te geven over een locatie, zodat gebruikers diepgaande analyses kunnen uitvoeren, trends kunnen visualiseren en weloverwogen beslissingen kunnen nemen.
Koppeling tussen GIS en geospatiale gegevens
Ruimtelijke gegevens, ook bekend als geografische gegevens, omvatten alle informatie met betrekking tot een locatie, een gebied of een object dat is gekoppeld aan een positie op het aardoppervlak. Dit kan van alles zijn, van de exacte coördinaten van een bepaald gebouw tot de grenzen van een stad, de route van een wandelpad of de verdeling van de bevolking over een land.
Een GIS kun je niet los zien van geografische gegevens, omdat het ontworpen is om alle soorten ruimtelijke of geografische gegevens op te slaan, op te vragen, te beheren, weer te geven en te analyseren. Met een GIS kun je situaties op de grond koppelen aan een digitale database en betere beslissingen nemen door scenario’s te visualiseren. Een GIS maakt veelgebruikte databasebewerkingen mogelijk, zoals zoekopdrachten en statistische analyse, met de unieke voordelen die kaarten bieden op het gebied van visualisatie en geografische analyse als extra voordeel.
Onderdelen van een GIS
-
Hardware:
Dit verwijst naar de fysieke apparaten en materialen die nodig zijn om de GIS-software uit te voeren en de gegevens op te slaan. Hieronder vallen computers, servers, netwerkinfrastructuur en randapparatuur. Voor grote datasets zoals LiDAR-puntenwolken heb je speciale hardware nodig, die te vinden is op cloudplatforms zoals Amazon, Azure en Google. -
Software:
Met GIS-software kunnen gebruikers geografische gegevens opslaan, analyseren en visualiseren. Voorbeelden hiervan zijn commerciële software zoals ArcGIS Enterprise, opensourcesoftware zoals QGIS en GeoServer, en webplatforms zoals Google Earth. -
Gegevens:
Zonder geospatiale gegevens kan een GIS niet fuctioneren. Die gegevens kunnen ruimtelijk zijn, en dus verwijzen naar de fysieke ruimte of locatie. Of het kunnen attribuutgegevens zijn, met gedetailleerde kenmerken over de ruimtelijke elementen. Gegevens worden opgeslagen in databases zoals PostgreSQL (met PostGIS als extensie), Oracle Spatial, Microsoft SQL Server, Mongo DB, Neo4J en vele andere. -
Mensen:
Een GIS vereist deskundig personeel om het systeem te bedienen en de resultaten nauwkeurig te interpreteren. Dat kunnen onder meer cartografen, gegevensanalisten, ruimtelijke statistici of ontwikkelaars zijn. -
Methoden:
Dit zijn de technieken en procedures die komen kijken bij het gebruik van een GIS, van het verzamelen en invoeren van gegevens tot analyse en visualisatie. Om een GIS doeltreffend te laten werken, zijn geschikte methoden nodig voor de verwerking van ruimtelijke gegevens.
Toepassingen van een GIS
GIS-technologie heeft een breed scala aan toepassingen, in tal van sectoren:
-
Milieubeheer:
Een GIS helpt onder andere bij de beoordeling van habitats van wilde dieren, de analyse van milieueffecten, bosbeheer en het volgen en voorspellen van klimaatveranderingen. -
Stedenbouw:
Stedenbouwkundigen gebruiken GIS-technologie voor bestemmingsplannen, ruimtelijke ordening, het visualiseren van stedelijke groei, routeplanning en nog veel meer. -
Volksgezondheid:
Een GIS kan helpen bij het opsporen van ziekte-uitbraken, het plannen van gezondheidsdiensten, het identificeren van voedselwoestijnen en nog veel meer. Het is een krachtig hulpmiddel voor epidemiologen en voor de planning van de volksgezondheid. -
Transport en logistiek:
Van routeoptimalisatie tot vlootbeheer en van analyse van verkeerspatronen tot infrastructuurplanning, GIS-technologie speelt een cruciale rol in de transportsector. -
Landbouw:
Een GIS ondersteunt precisielandbouw door te helpen gewasopbrengsten te beheren en bewaken, weerpatronen te voorspellen en de gezondheid van de bodem op te volgen, naast andere toepassingen.
Belang van een GIS
Het belang van een GIS ligt in het vermogen om ruwe gegevens om te zetten in waardevolle inzichten. Door gegevens te koppelen aan een fysieke locatie en verschillende datasets in lagen onder te brengen, maakt GIS-technologie geavanceerde analyses en doordachtere besluitvorming mogelijk. Dat kan de efficiëntie verhogen, de planning ondersteunen, de transparantie verbeteren en zelfs levens redden.
Bovendien is een GIS ook cruciaal omdat het complexe gegevens kan weergeven in een begrijpelijk en visueel aantrekkelijk formaat. Kaarten gemaakt door GIS-systemen zijn een krachtig communicatiemiddel dat door een breed publiek kan worden begrepen.
Wat kun je doen met een GIS?
De mogelijkheden zijn vrijwel onbeperkt:
- Gegevens visualiseren: Maak kaarten om patronen en verbanden tussen verschillende ruimtelijke gegevens beter te begrijpen.
- Geografische gegevens analyseren: Voer complexe ruimtelijke analyses uit, zoals gegevenslagen over elkaar leggen, nabijheid bepalen, gebieden berekenen enzovoort.
- Gegevens beheren: Bewaar en organiseer grote hoeveelheden geografische gegevens op een systematische en toegankelijke manier.
- Trends voorspellen: Gebruik gegevens uit het verleden om toekomstige trends of patronen te voorspellen, zoals de mogelijke verspreiding van een bosbrand of de groei van stedelijke gebieden.
- Weloverwogen beslissingen nemen: Gebruik de inzichten uit GIS-analyses om weloverwogen beslissingen te nemen op allerlei gebieden.
